Просмотр исходного текста страницы Файлавая сістэма Лінукс (онлайн)

'''Мэта:'''
# Даследваць базавую структуру файлавай сістэмы дыстрыбутыва Debian.
# Вывучыць базавыя каманды Shell.
# Вывучыць рамеркаванні правоў для карыстальнікаў.

==Тэорыя==
'''Linux''' (таксама вядомая як GNU/Linux), Unix-падобная камп'ютарная аперацыйная сістэма. Самы вядомы прыклад паспяховага праграмнага праекта з адкрытым зыходным кодам і свабоднай праграмы; у адрозненне ад закрытых аперацыйных сістэм, такіх як '''Windows''' ці '''Mac OS X''', усе зыходныя коды гэтай аперацыйнай сістэмы поўнасцю адкрытыя для выкарыстання, унясення змен і распаўсюджвання на умовах '''ліцэнзіі GNU GPL'''.

Ядро Linux выкарыстоўваецца ў якасці аднаго са складнікаў дыстрыбутываў Linux. Дыстрыбутывы Linux ствараюцца камп'ютарнымі аматарамі, закрытымі суполкамі, камерцыйнымі і грамадскімі арганізацыямі па ўсім свеце. Дыстрыбутывы ствараюць з рознымі мэтамі: падтрымка адмысловай камп'ютарнай архітэктуры, лакалізацыя праграм, падтрымка праграм рэальнага часу выканання, для ўбудаваных сістэм і інш.  Шмат дыстрыбутываў не ўтрымліваюць несвабодных кампанентаў, якія могуць замінаць свабоднаму распаўсюджванню і выкарыстанню праграм. 

Тыповы дыстрыбутыў агульнага прызначэння ўключае:
* ядро Linux;
* бібліятэкі і службовыя праграмы Праекту GNU;
* абалонкі каманднага радка;
* сістэму вокнаў X;
* адзін ці некалькі кіраўнікоў вокнаў (KDE, GNOME, Xfce і інш.);
* тысячы іншых праграмных прадуктаў: офісныя праграмы, кампілятары, тэкставыя рэдактары, навуковыя праграмы і інш. (1)

'''Камандная абалонка (shell)''' - гэта праграма, якая прымае каманды, уведзеныя з калавіятуры і перадае аперацыйнай сістэме на выкананне.

Амаль усе дыструбутывы Linux пастаўляюцца з каманднай абалонкай з праекта GNU, якая называецца '''bash'''. (Iмя bash - гэта абрэвіятуры ад назывы Bourne Again Shell, што адлюстроўвае той факт, што bash з'яўляецца палепшанай зменай shell, першаснай каманднай абалонкі Unix, напісанай Сцівам Борнам (Steve Bourne)) (2)

==Некаторыя простыя каманды==
 >hostname

-імя кампьютара

 >whoami

-імя  свайго карыстальніка

 >date

-дата

 >cal

-каляндар

 >pwd

-каталог, у якім вы знаходзіцесь

 >ls

-вывесці (паказаць) усе файлы у тэчцы

 >cd linux_lab

-перайсці (перамясціцца) у тэчку linux_lab (якая  знаходзіцца у тым жа каталоге, у якім і вы)

 >cd ..

- перайсці на каталог, узроунем вышэй

 >less task_1.txt

-адкрыць файл на прагляд.(q-выйсці з праграмы less)

==Аперацыі з файламі і каталогамі==
* '''touch''' - стварае файлы.
* '''mkdir''' - стварае каталогі (тэчкі).
* '''cp''' - капіруе файлы і каталогі.
* '''mv''' - пераносіць, пераназывае файлы і каталогі.
* '''rm''' - выдаляе файлы і каталогі.

===touch===
 >touch new_file.txt

Стварэнне новага файла з найзвай new_file.txt

===mkdir===
 >mkdir new_folder

Стварэнне новага каталога (тэчкі) з найзвай new_folder

 >mkdir new_folder1 new_folder2 new_folder3

Стварэнне новых каталогаў new_folder1, new_folder2, new_folder3.

===cp===
 >cp item1 item2

Капіраванне аднаго файла, ці каталога item1 у файл, ці каталог item2.

 >cp file1 folder2 file3 folder1

Капіраванне элементаў file1 folder2 file3 (якія могуць быць і файламі і каталогамі) у каталог folder1.

===mv===
 >mv item1 item2

Пераносіць, ці пераназывае файл, ці каталог item1 у файл, ці каталог item2.

 >mv file1 folder2 file3 folder1

Пераносіць элементы file1 folder2 file3 (якія могуць быць і файламі і каталогамі) у каталог folder1.

===rm===
 >rm item1 [item2 ...]

Выдаляе адзін, ці некальки файлаў, ці каталогаў.

==Заданне==

 Для выканання заданняў вам спатрэбіцца шукаць дадатковую інфармацыю пра каманды shell у інтэрнэце!

===Заданне выконваецца ў лінукс кансолі===

===Заданне 1===
1. Стварыце ў вашай дамашняй тэчцы тэчку з вашым прозвішчам.

2. Стварыць тэчку '''laba_1''' у тэчцы з вашым прозвiшчам.

3. У тэчцы '''laba_1'''стварыць тэчку task_1. У её стварыць файл '''task_1.txt''', '''task_2.txt''', '''task_3.txt''', дадаць у кожны файл "hello world".

===Заданне 2===
Для файла '''task_1.txt''' праглядзець палі доўгага фармату вываду каманды ls.

У тэчцы '''laba_1''' стварыць новую тэчку '''task_2'''. '''Скапіраваць''' файл '''task_2.txt''' з тэчцы '''task_1''' у тэчку '''task_2'''.

У файл '''task_2.txt''' замест інфармацыі, якая знаходзіцца ў гэтым файле запісаць новую інфармацыю пра файл '''task_1.txt''':
* Якія правы доступа вы маеце да файла.
* Колькі жорсткіх спасылак на файл.
* Iмя карыстальніка, які валодае файлам.
* Iмя групы карыстальнікаў, якая валодае файлам.
* Памер файла ў байтах.
* Дата і час апошняй змены файла.

===Заданне 3===
У тэчцы '''laba_1''' стварыць новую тэчку '''task_3'''. '''Перанесці''' файл '''task_3.txt''' з тэчцы '''task_1''' у тэчку '''task_3'''.

Для файла '''task_3.txt''' змяніць правы доступу так, каб у бягучага карыстальніка была максімальная колькасць правоў.

===Праверка вашага задання===
Для таго, каб я магла праверыць вашае заданне, вам трэба зрабіць 3 скрыншота і запампаваць іх у адукацыйную сістэму:
# Скрыншот змесціва тэчкі '''task_1''' (Падказка: каманда ls -al)
# Скрыншот файла '''task_2.txt'''
# Скрыншот змесціва тэчкі '''task_3'''

==Літаратура==
# Беларуская Вікіпедыя. Артыкул Linux https://be.wikipedia.org/wiki/Linux
# Уильям Шоттс, "Командная строка Linux", 2017, с.26.