Просмотр исходного текста страницы VIM рэдактар (онлайн)

'''Мэта:'''
Пазнаёміцца з рэдактарам vi, навучыцца базавым камандам працы з рэдактарам.

==Тэорыя==
Большасць дыстрыбутываў Linux утрымлівае не сапраўдны рэдактар vi, а яго палепшаную версію vim (Vi IMproved), створаную Брамам Мулінарам (Bram Moolenaar). Першасны ж vi рэдактар быў створаны студэнтам Каліфарнійскага універсітэту у Берклі - Біллі Джоем.

Vim значна больш дасканалы за традыцыйны vi і у сістэмах Linux звычайна выкарыстоўваецца пад сімвалічнай спасылкай (ці псеўданімам) vi.

===Запуск і завяршэнне vi===
Каб запусціць vi увядзіце каманду:
 > vi

Каб выйсці з рэдактара:
 :q
Звярніце ўвагу, што двухкропье таксама частка каманды.

Калі вы ўнесці нейкія змены, але хочыце выйсці з рэдактара, не захоўваючы іх:
 :q!

Калі вы ўнеслі нейкія змены і хочаце іх захаваць:
 :w

Калі вы ўнеслі нейкія змены і хочаце іх захаваць і выйсці:
 :wq

Каманды, якія прыведзены вышэй, уводзяцца у камандным рэжыме (нармальным рэжыме vi) і пачынаюцца з двухкропья - называюцца '''ех-каманды'''.

===Рэжым рэдагавання===

Адкрыць файл у рэдактары vi:
 > vi file.txt
Калі файл file.txt не існуе, то ён будзе створаны.

Vi зъяўляецца рэжымным рэдактарам. Адразу пасля запуска vi знаходзіцца у камандным рэжыме. У гэтым рэжыме амаль кожная клавіша з'яўляецца камандай, таму калі вы пачнеце ўводзіць тэкст, то можаце заблытацца і заблытаць vi.

Пераход у рэжым устаўкі (тэкста):
 націсніце клавішу I(i), ці кнопку Insert
Знізу дакумента можа з'явіцца надпіс -- INSERT --

Цяпер можна увесці тэкст.

Выйсці з рэжыму устаўкі (рэжыму рэдагавання):
 націсніце кнопку ESC

===Перамяшчэнне курсора===
У камандным рэжыме vi прапаноўвае вялікую колькасць камандаў па кіраванню курсорам. Частка гэтых камандаў выкарыстоўваецца прыладай less.
{| class="wikitable"
|-
!Клавіша
!Змяшчае курсор
|-
|L ці стрэлка управа
|Управа на адзін сімвал
|-
|H ці стрэлка улева
|Улева на адзін сімвал
|-
|J ці стрэлка уніз
|Уніз на адзін сімвал
|-
|K ці стрэлка уверх
|Уверх на адзін сімвал
|-
|0 (нуль)
|У пачатак бягучага радка
|-
|SHIFT+6 (^)
|Да першага непрабельнага сімвала у бягучым радку
|-
|SHIFT+4 ($)
|У канец бягучага радка
|-
|w
|Да пачатку наступнага слова, ці да знаку прыпынку
|-
|SHIFT+w (W)
|Да пачатку наступнага слова, мінуючы знакі прыпынку
|-
|b
|Да пачатку папярэдняга слова, ці да знаку прыпынку
|-
|SHIFT+b (B)
|Да пачатку папярэдняга слова, мінуючы знакі прыпынку
|-
|CTRL+F ці Page Down
|Уніз на адну старонку
|-
|CTRL+B ці Page Up
|Уверх на адну старонку
|-
|лічба-SHIFT+g
|Да радка з пазначаным нумарам. (Напрыклад, каманда 1G выканае пераход да першага радка у файле)
|-
|SHIFT+g
|Да апошняга радка у файле
|}

===Асновы рэдагавання===
Рэдагавання у асноўным заключаецца у некалькіх простых аперацыях: устаўка тэкста, выдаленне тэкста, перамяшчэнне частак тэкста, капіраванне.

{| class="wikitable"
|-
!Клавіша
!Выконвае аперацыю
|-
|SHIFT+u (U)
|Адмена апошняй змены
|-
|I (i)
|Пераход з каманднага рэжыму у рэжым устаўкі
|-
|a
|Пры знаходжанні курсора у канцы радка, vi змесціцца за канец радка і перойдзе у рэжым устаўкі
|-
|SHIFT+a (A)
|Змяшчае курсор у канец радка і пераходзіць у рэжым устаўкі
|-
|ESC
|Выйсці з рэжыма у стаўкі. (Пераход у камандны рэжым)
|}

====Устаўка радка====

{| class="wikitable"
|-
!Каманда
!Выконвае аперацыю
|-
|o (літара "о")
|Уставіць пусты радок '''ніжэй''' бягучага радка і перайсці у рэжым устаўкі 
|-
|SHIFT+o (O) (літара "O")
|Уставіць пусты радок '''вышэй''' бягучага радка і перайсці у рэжым устаўкі 
|}

====Выдаленне (выразанне) тэкста====

{| class="wikitable"
|-
!Каманда
!Выдаліт
|-
|X
|Бягучы сімвал
|-
|3x
|Бягучы сімвал і наступныя за ім 2 сімвалы
|-
|dd
|Бягучы радок
|-
|5dd
|Бягучы радок і наступныя за ім чатыры радкі
|-
|dW
|Ад сімвала бягучай пазіцыі курсора да пачатку наступнага слова
|-
|d$
|Ад сімвала бягучай пазіцыі курсора да канца бягучага радка
|-
|d0
|Ад сімвала бягучай пазіцыі курсора да пачатку радка
|-
|d^
|Ад сімвала бягучай пазіцыі курсора да першага непрабельнага сімвала ў радку
|-
|dG
|Ад бягучага радка да канца файла
|-
|d20G
|Ад бягучага радка да 20 радка файла
|}

====Капіраванне тэкста====

{| class="wikitable"
|-
!Каманда
!Скапіруе
|-
|yy
|Бягучы радок
|-
|5yy
|Бягучы радок і наступныя за ім чатыры радкі
|-
|yW
|Ад сімвала бягучай пазіцыі курсора да пачатку наступнага слова
|-
|y$
|Ад сімвала бягучай пазіцыі курсора да канца бягучага радка
|-
|y0
|Ад сімвала бягучай пазіцыі курсора да пачатку радка
|-
|y^
|Ад сімвала бягучай пазіцыі курсора да першага непрабельнага сімвала ў радку
|-
|yG
|Ад бягучага радка да канца файла
|-
|y20G
|Ад бягучага радка да 20 радка файла
|}

====Устаўка тэкста====
{| class="wikitable"
|-
!Каманда
!Выконвае аперацыю
|-
|p
|Уставіць '''правей''' пазицыі курсора 
|-
|SHIFT+p (P)
|Уставіць '''левей''' пазіцыі курсора
|}

====Аб'яднанне радкоў====
У рэдактары vi нельга перайсці ў канец радка і выдаліць сімвал, каб аб'яднаць быгучы радок з насутупным. Для гэтага выкарыстоўваецца каманда J. (Перамясціце курсор на бягучы радок, націсніце J і бягучы радок аб'яднаецца з наступным).

===Глабальны пошук з заменай===
Ех-каманда. Прыклад:
 :%s/Радок/радок/g
Слова "Радок" заменіцца на слова "радок" ва ўсім файле.

* % - ад першага да апошняга радка
* 1,$ - ад радка нумар 1 да апошняга радка.
* 1,5 - ад радка нумар 1 да радка нумар 5.

* g - азначае global. Гэта значыць, што падстаноўва выконваецца ддля усіх уваходжанняў слова "Радок". Калі g апусціць, то замена будзе адбывацца толькі для першага ўваходжання слова "Радок" у кожным радку.

==Заданне==
 Для выканання заданняў вам спатрэбіцца шукаць дадатковую інфармацыю пра каманды shell у інтэрнэце!

* Стварыць тэчку '''laba_2'''. У тэчцы '''laba_2''' стварыць тэкставы дакумент '''ваша_прозвішча.txt'''. 
* У гэтым дакуменце напісаць ліст аднаму з цікавых людзей у свеце адкрытых тэхналогій: [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8B%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%B4_%D0%9C%D1%8D%D1%86%D1%8C%D1%8E_%D0%A1%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D0%BD Рычарду Столману], [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%BE%D1%80%D1%8D%D0%BD%D1%81_%D0%9B%D0%B5%D1%81%D1%96%D0%B3 Лоурэнсу Лесігу], [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D1%8B%D0%BC%D1%96_%D0%92%D1%8D%D0%B9%D0%BB%D0%B7 Джымі Вэйлзу], [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%86,_%D0%90%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD Аарану Шварцу], [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D1%96%D0%BC_%D0%91%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B5%D1%80%D1%81-%D0%9B%D1%96 Тіму Бернерсу-Лі], [https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%96%D0%BD%D1%83%D1%81_%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%81 Лінусу Торвальдсу], [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B1%D0%B0%D0%BA%D1%8F%D0%BD,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B0_%D0%90%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0 Аляксандры Элбакян], ці [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%81%D0%B8_%D0%9D%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D1%82%D0%BE Сатошы Накамота]. Напісаць не менш за 15 радкоў тэкста.
(Вы можаце абраць і іншага свайго куміра па гэтай тэме:).
* Патрэніравацца выконваць усе тыя каманды, што пералічаны у дадзенай метадычцы.
* Зрабіць скрыншот вашага файла ў рэдактары VIM пасля таго, як вы папрактыкуецеся са ўсемі камандамі.
* Запампаваць 1 скрыншот у дыстанцыйную платформу.

==Літаратура==
# Уильям Шоттс, "Командная строка Linux", 2017, c 146.