Просмотр исходного текста страницы Аднастрочнікі Shell (онлайн)

'''Мэта:''' Пазнаёміцца і папрактыкавацца з асноўнымі камандамі перанакіравання у shell.

==Тэорыя==
Адна з магчымасцяў каманднага радка: перанакіраванне ўвода/вывада. Дзякуючы ёй магчыма перанакіроўваць увод і вывад каманд з файлаў і ў файлы, а таксама складаць з камандаў цэлыя канвейеры. 
Для дэманстрацыі гэтай магчымасці увядзем наступныя каманды:
* '''cat''' - аб'ядноўвае файлы.
* '''sort''' - сарціруе радкі тэкста.
* '''uniq''' - паведамляе пра паўторныя радкі ці выдаляе іх.
* '''wc''' - выводзіць колькасць сімвалаў пераводу радка, слоў і байтаў у кожным пазначаным файле.
* '''grep''' - знаходзіць і выводзіць радкі суадносна з шаблонам.
* '''head''' - выводзіць першыя радкі файла.
* '''tail''' - выводзіць апошнія радкі файла.
* '''tee''' - чытае дадзеныя са стандартнага увода і запісвае у стандартны вывад і у файлы.

===Стандартны увод, вывад і вывад памылак===

Шматлікія прылады '''shell''' выводзяць што-небудзь на кансоль. Гэты вывад часта дзеліцца на два тыпа. Першы - вынікі працы прылады, значыць, дадзеныя, для атрымання якіх стваралася прылада. Другі - паведамленні пра станы ці памылкі, якія паведамляюць пра самаадчуванне прылады. Напрыклад, калі глянуць на вывад каманды '''ls''', можна пабачыць, што яна выводзіць на экран вынікі сваёй працы і часам паведамленні пра памылкі.

Згодна з цэнтральнай ідэяй '''Unix''', што ''"усё існае ёсць файл"'', такія прылады, як '''ls''', насамрэч выводзяць свае вынікі ў спецыяльны файл, які называецца '''стандартным вывадам''' ''(standard output, часта вызначаецца як stdout)'', а паведамленні пра стан - у спецыяльны файл '''стандартны вывад памылак''' ''(standard error, stderr)''. Па змоўчанні оба файла, стандартны вывад і стандартны вывад памылак, звязаны з экранам і не захоўваюцца на дыске.

Акрамя таго, шматлікія прылады прымаюць увод са спецыяльнага файла з назвай '''стандартны увод''' ''(standard input, stdin)'', які па змоўчанні звязаны з клавіятурай.

Механізм перанакіравання увода/вывада дазваляе змяняць кірунак вывада і уводу. Звычайна вывад адбываецца на экран, а увод - з клавіятуры, але механізм перанакіраванні дазваляе змяніць гэты парадак рэчаў.

==Перанакіраванне стандартнага вывада==
Каб перанакіраваць стандартны вывад у іншы файл замест экрана, трэба дадаць у каманду аператар перанакіравання > і імя файла.

 ls -l /usr/bin > ls-output.txt

Тут доўгі спіс зместу файла /usr/bin будзе накіраваны ў ls-output.txt

Праглядзім змест файла ls-output.txt
 less ls-output.txt

Дадаць радок тэкста у файл:
 echo "радок тэкста" > ls-output.txt

Ачысціць файл можна наступным чынам:
 > ls-output.txt

Каб дадаць вывад у канец існуючага файла:
 ls -l /usr/bin >> ls-output.txt

==Перанакіраванне стандартнага ўвода==
'''cat''' - аб'ядноўвае файлы.

 cat [файл...]

Каманда cat выкарыстоўваецца для вывада зместу файла без магчымасці пастаронкавага прагляду. Напрыклад,

 cat ls-output.txt

пакажа змест файла ls-output.txt.

Cat здольна прымаць адразу некалькі файлаў. Яна выкарыстоўваецца, каб аб'яднаць іх.

Напрыклад, у нас есць файлы movie.mpeg.001 movie.mpeg.002 ... movie.mpeg.099

Іх можна аб'яднаць наступнай камандай:
 cat movie.mpeg.0* > movie.mpeg

Проста вызаў каманды cat дазволіць увесці дадзеныя з клавіятуры

 cat
 Напішыце свой тэкст у кансолі
 Увядзіце CTRL-D

Па-змоўчанні (без дадатковых аргулентаў) cat вывядзе у кансоль той жа тэкст, які вы набралі.

Каб перанакіравать тэкст у файл запішам:
 cat > new_file.txt

І праглядзем файл, які атрымаўся:
 cat new_file.txt

==Канвейеры==
"Уменне" каманд чытаць дадзеныя са стандартнага увода і выводзіць вынікі ў стандартны вывад выкарыстоўваецца механізмам каманднай абалонцы, які называецца канвейерам. З дапамогай аператара канвейера | (вертыкальная рыска) стандартны вывад адной каманды можна звязаць з стандартным уводам другой.

 каманда1 | каманда2

Паспрабуем :

 ls -l /usr/bin | less

Мы вывелі вынікі каманды ls праз less.

==Фільтры==
Канвейеры часта выкарыстоўваюцца для выканання складаных аперацы з дадзенымі. Яны дазваляюць аб'яднаць разам некалькі камандаў.

Часта каманды, якія выкарыстоўваюцца такім чынам называюцца - фільтры. Яны прымаюць увод, змяняюць яго адмысловым чынам і выводзяць вынік.

===sort - сарціроўка радкоў тэкста===

Саставім спіс усіх праграм на выканане ў каталогах /bin i /usr/bin, размесцім іх па алфавіту і вывядзем спіс:
 ls /bin /usr/bin | sort | less

Так як у камандзе прысутнічаюць два каталогі, то звычайны вывад каманды ls будзе складацца з дзвюх сарціраваных спісаў, па аднаму для кжнага каталога. Калі ж мы дадаем каманду sort  у канвейер, мы змяняем дадзеныя, каб атрымаць адзіны сарціраваны спіс.

===uniq - пошук ці выдаленне паўторных радкоў===
Каманда uniq часта ўжываецца разам з камандай sort. uniq прымае сарціраваны спіс дадзеных або са стандартнага ўвода, ці з файла, імя якога можна перадаць у адным аргуменце, і па змоўчанні выдаляе паўторныя радкі са спісу.

У нашым выпадку. Каб пазбегнуць паўторных радкоў у папярэдняй камандзе сарціроўкі вывада ls /bin /usr/bin, дададзім у uniq канвейер:
 ls /bin /usr/bin | sort | uniq | less

З дапамогай uniq і параметра -d мы можам зрабіць наадварот - вывесці спіс дублікатаў:
 ls /bin /usr/bin | sort | uniq -d | less

===wc - вывад колькасці  строк, словаў і байтаў===
wc палічвае каолькасць радкоў, словаў і байтаў для кожнага файла, і агульную колькасць, калі пералічаны не адзін файл.
 wc файл1 файл2 ...

{| class="wikitable"
|-
!Каманда
!Скапіруе
|-
|<nowiki>-c, --bytes</nowiki>
|Падлічыць колькаcць байтаў
|-
|<nowiki>-m, --chars</nowiki>
|Падлічыць колькасць літар
|-
|<nowiki>-l, --lines</nowiki>
|Падлічыць колькасць новых радкоў
|-
|<nowiki>-L, --max-line-length</nowiki>
|Падлічыць даўжыню самага дліннага радка
|-
|<nowiki>-w, --words</nowiki>
|Падлічыць колькасць словаў
|}

===grep - знаходзіць і выводзіць радкі суадносна з шаблонам.===

 grep шаблон файл1 файл2...
Калі шаблон - радок тэкста, ён бярэцца у кавычкі "".

Опцыя -n выводзіць радок файла з нумарам. 
  grep -n шаблон файл1 файл2...

Опцыя --color выдзялае знойдзены шалон у радку колерам.
  grep --color -n шаблон файл1 файл2...

Опцыя -i знаходзіць шаблон у тэксце, не зважаючы на рэгістр літар.
  grep -n -i шаблон файл1 файл2...

====Рэгулярныя выразы====
Калі вы шукаеце шаблон не ў дакладным файле а ў шэрагу файлаў, вам могуць спатрэбіцца рэгулярныя выразы, каб фільтраваць файлы, патрэбныя вам па нейкіх прызнаках.

Пачнем з простага: * - значыць любы сімвал.
 grep шаблон *.txt
Гэтая камнда адшукае шаблон ва усих файлах у тэчцы з пашырэннем .txt

==Заданне==

1. Папрактыкавацца выконваць усе пералічаныя ў метадычцы каманды.

2. Выканаць каманду "history", якая выводзіць спіс усіх камандаў, якія вы выконвалі. Зрабіць скрыншоты вываду гэтай каманды, адзін, ці некалькі, у залежнасці ад вышыні вашага акна кансолі. Такім чынам, я змагу бачыць, што вы папрацавалі з камандамі з гэтай работы. Запампаваць скрыны на дыстанцыйную платформу. 

==Літаратура==
# Уильям Шоттс, "Командная строка Linux", 2017, с.70.
# Каманда grep https://www.computerhope.com/unix/ugrep.htm
# Каманда wc https://www.computerhope.com/unix/uwc.htm