Крок 3. Пазначаем чужы кантэнт. — различия между версиями

Материал из Вікі Фаланстэра
Перейти к: навигация, поиск
(Як пазначыць чужы кантэнт)
(не показано 10 промежуточных версии 3 участников)
Строка 1: Строка 1:
 
==Як пазначыць чужы кантэнт==
 
==Як пазначыць чужы кантэнт==
  
===Як пазначыць чужы закапірайчэны кантэнт===
+
===Уводзіны===
 +
Што аб'ядноўвае пачынаючых блогераў і буйныя інтэрнэт парталы - усе яны карыстаюцца кантэнтам, які можа быць як сваім, так і чужым.
  
Па змоўчанні, чужы кантэнт ахоўваецца аўтарскім правам, і каб яго выкарыстоўваць трэба атрымаць дазвол ад аўтара і выканаць умовы гэтага дазволу. Кожны выпадак можа быць унікальным.
+
Турбот з-за гэтага ўзнікае шмат:
 +
* Ці можна браць той ці іншы фотаздымак?
 +
* Якім чынам пазначыць сваё аўтарства на відэа?
 +
* Што рабіць, калі жадаеце выкарыстаць чужы тэкст на сваёй старонцы?
 +
На ўсе гэтыя пытанні, у большасці выпадкаў, звычнае нам аўтарскае права адмахваецца абыякавым - “Усе правы захаваныя”
  
Калі твор не з'яўляецца '''грамадскім набыткам''' яго можна свабодна выкарыстоўваць без атрымання якіх-небудзь дазволаў. Звычайна гэта кантэнт, аўтары якіх памёрлі 50 год назад.
+
Ці існуе механізм, які дазволіць стваральнікам кантэнту і карыстальнікам хутка дамовіцца адзін з адным?
  
===Як пазначыць чужы кантэнт пад СС ліцэнзіяй===
+
Так, існуе! Гэта ліцэнзіі Creative Commons. Яны прытрымліваюцца кропкі гледжання – “Некаторыя правы захаваныя”. Гэта значыць, што выкарыстоўваючы гэтыя ліцэнзіі, вы не толькі захоўваеце свае аўтарскія правы – вы даеце магчымасць іншым людзям карыстацца вашымі творамі на тых умовах, якія абярэце самастойна.
  
Форма ліцэнзій СС адразу пазначае правілы выкарыстоўвання кантэнту. Вам неабходна паглядзець, якая з 6 ліцэнзій выкарыстана на пазычаемым творы і выканаць яе ўмовы.
+
У папярэдніх буклетах мы разглядзелі
 +
# Крок 1. Як правільна абраць ліцэнзію Creative Commons
 +
# Крок 2. І як правільна пазначаць свае творы.
  
Схема пазначэння: <Аўтар>, <Назва твору>, <Крыніца>, <Ліцэнзія>
+
Зараз мы сканцэнтруемся на тым, як правільна пазначаць чужы кантэнт.
  
Прыклад: Vivian and the Giant Fish by Alan Bruce, available under a Creative Commons Attribution Licence 2.0
+
===Як пазначыць чужы закапірайчэны кантэнт===
at http://www.flickr.com/photos/qole/2284384975
+
  
=== Як пазначыць аўтара? ===
+
Каб выкарыстоўваць чужы кантэнт, трэба атрымаць дазвол ад аўтара пад пэўнымі умовамі. Кожны выпадак можа быць унікальным.  
Каб пазначыць аўтара - неабходна знайці, хто аўтар кантэнту, які вы бярэце.
+
  
* Калі не відавочна, хто аўтар твору, паспрабуйце знайсці інфармацыю пра аўтара ці побач з матэрыялам, ці у футэры сайту, ці на старонцы пра сайт.
+
Калі твор  з'яўляецца '''грамадскім набыткам''' яго можна свабодна выкарыстоўваць без атрымання якіх-небудзь дазволаў. Звычайна гэта кантэнт, аўтары якіх памерлі 50 год назад.
* Калі аўтараў некалькі - трэба будзе пазначыць іх усіх.
+
  
=== Як пазначыць крыніцу? ===
+
===Як пазначыць чужы кантэнт пад СС ліцэнзіяй===
Крыніца ў дадзеным выпадку - сайт ці іншая крыніцы, з якіх вы ўзялі той ці іншы твор.
+
  
Калі крыніца:
+
Калі вас цікавіць чужы кантэнт, які ліцэнзуецца адной з ліцэнзій СС, то варта звярнуць увагу на форму ліцэнзіі - яна адразу пазначае правілы выкарыстоўвання кантэнту. Вам неабходна паглядзець, якая з шасці ліцэнзій выкарыстана на пазычаемым творы, і выканаць яе ўмовы, сыходзячы з віда ліцэнзіі (глядзіце буклет "Крок 1"). Напрыкладпазнака СС BY-SA 4.0 Int, значыць, што гэта ліцэнзія - аўтарства на тых самых умовах.
* гэта сайт - пакіньце спасылку на яго (url).
+
* кніга, ці часопіс - пакіньце назву крыніцы, аўтараў, год выдання.
+
  
Пазначэнне крыніцы дазваляе іншым мець доступ да самога твору ці матэрыялу.
 
  
=== Як пазначыць ліцэнзію? ===
+
Як правільна пазначыць аўтарства:
Праверце пажаданні аўтара наконт таго, як ён хоча быць пазначаны. Гэтую інфармацыю можна знайсці ці побач з творам, ці ў футэры сайта, ці на адмысловай староны з палітыкай выкарыстання кантэнту на сайце.
+
  
Напішыце назву ліцэнзіі і зрабіце на яе спасылку, каб наведвальнікі вашага рэсурсу змаглі аўнаёміцца з яе ўмовамі.
+
Схема пазначэння: <Аўтар>, <Назва твору>, <Крыніца>, <Ліцэнзія>
  
Глядзіце папярэднія дзве часткі дадзенага мануала ([[Creative_Commons._Мануал_(беларуская_версія)#.D0.AF.D0.BA_.D0.B2.D1.8B.D0.B1.D1.80.D0.B0.D1.86.D1.8C_.D0.BB.D1.96.D1.86.D1.8D.D0.BD.D0.B7.D1.96.D1.8E|Як выбраць ліцэнзію]], [[Creative_Commons._Мануал_(беларуская_версія)#.D0.AF.D0.BA_.D0.BF.D0.B0.D0.B7.D0.BD.D0.B0.D1.87.D1.8B.D1.86.D1.8C_.D1.81.D0.B2.D0.BE.D0.B9_.D0.BA.D0.B0.D0.BD.D1.82.D1.8D.D0.BD.D1.82|Як пазначыць свой кантэнт]]).
+
Прыклад пазначэння чужога твора: Svetit, кансольныя паштоўкі, github.com/svetit/2016-postcards-console , Creative Commons BY-SA 4.0
  
На сёння існуе мноства рэсурсаю, якія распаўсюджваюць кантэнт пад свабоднымі ліцэнзіямі (асбаліва фота і адукацыйныя тэксты). Мы рэкамендуем выкарыстоўваць кантэнт пад Creative Commons.
+
=== Як пазначыць аўтара? ===
 +
Каб пазначыць аўтара - неабходна вызначыць, хто з'яўляецца аўтарам кантэнту, які вы бярэце.
  
==Спосабы пазначэння твораў ў залежнасці ад структуры старонкі==
+
* Калі не відавочна, хто з'яўляецца аўтарам твору - паспрабуйце знайсці інфармацыю пра аўтара ці побач з матэрыялам, ці у футэры сайту, ці на старонцы пра сайт.
  
Гэты пункт больш тычыцца некаторых існуючых практык пазначэння твораў на сайтах. Такіх спосабаў можа быць шэраг, варта каб яны адпавядалі прынцыпам:
+
=== Як пазначыць крыніцу? ===
 +
Крыніцай  ў дадзеным выпадку будзе з'яўляцца сайт, кніга (у тым ліку электронная), навуковы артыкул і інш.
  
# Былі заўважныя і лёгка знаходжаныя для карыставача сайта.
+
Калі крыніца:
# Было зразумела зто аўтар і на якіх умовах распаўсюджваецца твор.
+
* сайт - трэба пакінуць спасылку на яго (url) прычым да таго месца, дзе знаходзіцца сам твор, а не проста на сайт!
# Максімальна проста можна было прачытаць поўны тэкст умоваў.
+
* кніга ці часопіс - трэба пакінуць назву крыніцы, аўтараў, год выдання і - пажадана - старонку, з якой запазычваеце.
  
[[Файл:Atrybucyja-pad-sajtam.png|300px|thumb|right|Скрыншот старонкі: https://wiki.creativecommons.org/]]
+
Пазначэнне крыніцы дазволіць іншым мець доступ да самога твору ці матэрыялу.
[[Файл:I-as-info-bubble.png|300px|thumb|right|Скрыншот старонкі: http://indiabiodiversity.org/species/show/33875]]
+
[[Файл:Atrybycyja-pad-nazvaj-zbornaga-tvora.png|300px|thumb|right|Скрыншот старонкі http://adukacyja.info/alpen-adria-university-klagenfurt-alina-raskazvaye-pra-vuchobu-w-awstryi/]]
+
  
*размяшчэнне пад творам (схема, фота, відэа)
+
=== Як пазначыць ліцэнзію? ===
*размяшчэнне у канцыя матэрыяла (пад артыкулам)
+
Першапачаткова - праверце пажаданні аўтара наконт таго, якім чынам ён хоча быць пазначаны. Гэтую інфармацыю можна знайсці ці побач з творам, ці ў футэры сайта, ці на адмысловай старонцы з палітыкай выкарыстання кантэнту на сайце.
*цытыванне у навуковым стылі (гэта як у курсавых або навуковых артыкулах, зноскі на канец, асабліва, калі праца з выкарыстаннем шматлікіх аўтараў)
+
*пазначэнне напачатку твора пад назвай (звычайна гэта хто напісаў тэкст, зрабіў фота, або відэа)
+
*пазначэнне стродкамі вэб-рэдакцыі (i, або воблакі джава скрыптоў - якія выконвыюць функцыю "паказаць больш")
+
**вадзяныя знакі - зручней за усё на фота... ???
+
*прапісанне у палітыцы сайта тут можна вызначыць палітыку як для усяго кантэнта так і для асобныз яго відаў)
+
**на асобнай тстаронцы
+
**унізе (падвале, футэры) сайта
+
  
  Галерэі, якія маюць аднаго аўтара можна можна пазначаць пад назвай (блокам) галерэі або ў канцы.
+
Апасля гэтага - напішыце назву ліцэнзіі і зрабіце на яе спасылку, каб наведвальнікі вашага рэсурсу змаглі азнаёміцца з яе ўмовамі.
  
   Пазначэнне рэгулярнай інфармацыі, напрыклад, такой як афішы, варта прапісаць у палітыцы сайта.
+
Заўвага:
 +
   Абраць ліцэнзію можна з дапамогай Абірача на сайце Creative Commons - https://creativecommons.org/choose/?lang=be
  
Глядзець [https://www.sitepoint.com/30-creative-commons-sources/ яшчэ прыклады] пазначэння.
+
Каментар:
 +
*На сённяшні час існуе мноства рэсурсаў, якія распаўсюджваюць кантэнт пад свабоднымі ліцэнзіямі (асабліва фота і адукацыйныя тэксты).  
  
 +
==Заверстаная брашура для друку==
 +
* Знешняя старонка [[Медиа:Uliotka cc krok3 1 curves.pdf]]
 +
* Унутраная старонка [[Медиа:Uliotka cc krok3 2 curves.pdf]]
  
 
[[Категория:Дапаможнік Creative Commons]]
 
[[Категория:Дапаможнік Creative Commons]]

Версия 21:55, 10 сентября 2018

Як пазначыць чужы кантэнт

Уводзіны

Што аб'ядноўвае пачынаючых блогераў і буйныя інтэрнэт парталы - усе яны карыстаюцца кантэнтам, які можа быць як сваім, так і чужым.

Турбот з-за гэтага ўзнікае шмат:

  • Ці можна браць той ці іншы фотаздымак?
  • Якім чынам пазначыць сваё аўтарства на відэа?
  • Што рабіць, калі жадаеце выкарыстаць чужы тэкст на сваёй старонцы?

На ўсе гэтыя пытанні, у большасці выпадкаў, звычнае нам аўтарскае права адмахваецца абыякавым - “Усе правы захаваныя”

Ці існуе механізм, які дазволіць стваральнікам кантэнту і карыстальнікам хутка дамовіцца адзін з адным?

Так, існуе! Гэта ліцэнзіі Creative Commons. Яны прытрымліваюцца кропкі гледжання – “Некаторыя правы захаваныя”. Гэта значыць, што выкарыстоўваючы гэтыя ліцэнзіі, вы не толькі захоўваеце свае аўтарскія правы – вы даеце магчымасць іншым людзям карыстацца вашымі творамі на тых умовах, якія абярэце самастойна.

У папярэдніх буклетах мы разглядзелі

  1. Крок 1. Як правільна абраць ліцэнзію Creative Commons
  2. Крок 2. І як правільна пазначаць свае творы.

Зараз мы сканцэнтруемся на тым, як правільна пазначаць чужы кантэнт.

Як пазначыць чужы закапірайчэны кантэнт

Каб выкарыстоўваць чужы кантэнт, трэба атрымаць дазвол ад аўтара пад пэўнымі умовамі. Кожны выпадак можа быць унікальным.

Калі твор з'яўляецца грамадскім набыткам яго можна свабодна выкарыстоўваць без атрымання якіх-небудзь дазволаў. Звычайна гэта кантэнт, аўтары якіх памерлі 50 год назад.

Як пазначыць чужы кантэнт пад СС ліцэнзіяй

Калі вас цікавіць чужы кантэнт, які ліцэнзуецца адной з ліцэнзій СС, то варта звярнуць увагу на форму ліцэнзіі - яна адразу пазначае правілы выкарыстоўвання кантэнту. Вам неабходна паглядзець, якая з шасці ліцэнзій выкарыстана на пазычаемым творы, і выканаць яе ўмовы, сыходзячы з віда ліцэнзіі (глядзіце буклет "Крок 1"). Напрыклад, пазнака СС BY-SA 4.0 Int, значыць, што гэта ліцэнзія - аўтарства на тых самых умовах.


Як правільна пазначыць аўтарства:

Схема пазначэння: <Аўтар>, <Назва твору>, <Крыніца>, <Ліцэнзія>
Прыклад пазначэння чужога твора: Svetit, кансольныя паштоўкі, github.com/svetit/2016-postcards-console , Creative Commons BY-SA 4.0

Як пазначыць аўтара?

Каб пазначыць аўтара - неабходна вызначыць, хто з'яўляецца аўтарам кантэнту, які вы бярэце.

  • Калі не відавочна, хто з'яўляецца аўтарам твору - паспрабуйце знайсці інфармацыю пра аўтара ці побач з матэрыялам, ці у футэры сайту, ці на старонцы пра сайт.

Як пазначыць крыніцу?

Крыніцай ў дадзеным выпадку будзе з'яўляцца сайт, кніга (у тым ліку электронная), навуковы артыкул і інш.

Калі крыніца:

  • сайт - трэба пакінуць спасылку на яго (url) прычым да таго месца, дзе знаходзіцца сам твор, а не проста на сайт!
  • кніга ці часопіс - трэба пакінуць назву крыніцы, аўтараў, год выдання і - пажадана - старонку, з якой запазычваеце.

Пазначэнне крыніцы дазволіць іншым мець доступ да самога твору ці матэрыялу.

Як пазначыць ліцэнзію?

Першапачаткова - праверце пажаданні аўтара наконт таго, якім чынам ён хоча быць пазначаны. Гэтую інфармацыю можна знайсці ці побач з творам, ці ў футэры сайта, ці на адмысловай старонцы з палітыкай выкарыстання кантэнту на сайце.

Апасля гэтага - напішыце назву ліцэнзіі і зрабіце на яе спасылку, каб наведвальнікі вашага рэсурсу змаглі азнаёміцца з яе ўмовамі.

Заўвага:

 Абраць ліцэнзію можна з дапамогай Абірача на сайце Creative Commons - https://creativecommons.org/choose/?lang=be

Каментар:

  • На сённяшні час існуе мноства рэсурсаў, якія распаўсюджваюць кантэнт пад свабоднымі ліцэнзіямі (асабліва фота і адукацыйныя тэксты).

Заверстаная брашура для друку