Файлавая сістэма Лінукс — различия между версиями

Материал из Вікі Фаланстэра
Перейти к: навигация, поиск
(→‎Тэорыя)
(→‎Заданне 1)
 
(не показана одна промежуточная версия этого же участника)
Строка 2: Строка 2:
 
# Даследваць базавую структуру файлавай сістэмы дыстрыбутыва Debian.
 
# Даследваць базавую структуру файлавай сістэмы дыстрыбутыва Debian.
 
# Вывучыць базавыя каманды Shell.
 
# Вывучыць базавыя каманды Shell.
−
# Вывучыць рамеркаванні правоу для карыстальникау.
+
# Вывучыць рамеркаванні правоў для карыстальнікаў.
  
 
==Тэорыя==
 
==Тэорыя==
 
'''Linux''' (таксама вядомая як GNU/Linux), Unix-падобная камп'ютарная аперацыйная сістэма. Самы вядомы прыклад паспяховага праграмнага праекта з адкрытым зыходным кодам і свабоднай праграмы; у адрозненне ад закрытых аперацыйных сістэм, такіх як '''Windows''' ці '''Mac OS X''', усе зыходныя коды гэтай аперацыйнай сістэмы поўнасцю адкрытыя для выкарыстання, унясення змен і распаўсюджвання на умовах '''ліцэнзіі GNU GPL'''.
 
'''Linux''' (таксама вядомая як GNU/Linux), Unix-падобная камп'ютарная аперацыйная сістэма. Самы вядомы прыклад паспяховага праграмнага праекта з адкрытым зыходным кодам і свабоднай праграмы; у адрозненне ад закрытых аперацыйных сістэм, такіх як '''Windows''' ці '''Mac OS X''', усе зыходныя коды гэтай аперацыйнай сістэмы поўнасцю адкрытыя для выкарыстання, унясення змен і распаўсюджвання на умовах '''ліцэнзіі GNU GPL'''.
 +
 +
Ядро Linux выкарыстоўваецца ў якасці аднаго са складнікаў дыстрыбутываў Linux. Дыстрыбутывы Linux ствараюцца камп'ютарнымі аматарамі, закрытымі суполкамі, камерцыйнымі і грамадскімі арганізацыямі па ўсім свеце. Дыстрыбутывы ствараюць з рознымі мэтамі: падтрымка адмысловай камп'ютарнай архітэктуры, лакалізацыя праграм, падтрымка праграм рэальнага часу выканання, для ўбудаваных сістэм і інш.  Шмат дыстрыбутываў не ўтрымліваюць несвабодных кампанентаў, якія могуць замінаць свабоднаму распаўсюджванню і выкарыстанню праграм.
 +
 +
Тыповы дыстрыбутыў агульнага прызначэння ўключае:
 +
* ядро Linux;
 +
* бібліятэкі і службовыя праграмы Праекту GNU;
 +
* абалонкі каманднага радка;
 +
* сістэму вокнаў X;
 +
* адзін ці некалькі кіраўнікоў вокнаў (KDE, GNOME, Xfce і інш.);
 +
* тысячы іншых праграмных прадуктаў: офісныя праграмы, кампілятары, тэкставыя рэдактары, навуковыя праграмы і інш. (1)
 +
 +
'''Камандная абалонка (shell)''' - гэта праграма, якая прымае каманды, уведзеныя з калавіятуры і перадае аперацыйнай сістэме на выкананне.
 +
 +
Амаль усе дыструбутывы Linux пастаўляюцца з каманднай абалонкай з праекта GNU, якая называецца '''bash'''. (Iмя bash - гэта абрэвіятуры ад назывы Bourne Again Shell, што адлюстроўвае той факт, што bash з'яўляецца палепшанай зменай shell, першаснай каманднай абалонкі Unix, напісанай Сцівам Борнам (Steve Bourne)) (2)
  
 
==Некаторыя простыя каманды==
 
==Некаторыя простыя каманды==
 +
>hostname
 +
 +
-імя кампьютара
 +
 +
>whoami
 +
 +
-імя  свайго карыстальніка
 +
 +
>date
 +
 +
-дата
 +
 +
>cal
 +
 +
-каляндар
 +
 +
>pwd
 +
 +
-каталог, у якім вы знаходзіцесь
 +
 +
>ls
 +
 +
-вывесці (паказаць) усе файлы у тэчцы
 +
 +
>cd linux_lab
 +
 +
-перайсці (перамясціцца) у тэчку linux_lab (якая  знаходзіцца у тым жа каталоге, у якім і вы)
 +
 +
>cd ..
 +
 +
- перайсці на каталог, узроунем вышэй
 +
 +
>less task_1.txt
 +
 +
-адкрыць файл на прагляд.(q-выйсці з праграмы less)
  
 
==Аперацыі з файламі і каталогамі==
 
==Аперацыі з файламі і каталогамі==
 +
* '''touch''' - стварае файлы.
 +
* '''mkdir''' - стварае каталогі (тэчкі).
 +
* '''cp''' - капіруе файлы і каталогі.
 +
* '''mv''' - пераносіць, пераназывае файлы і каталогі.
 +
* '''rm''' - выдаляе файлы і каталогі.
 +
 +
===touch===
 +
>touch new_file.txt
 +
 +
Стварэнне новага файла з найзвай new_file.txt
 +
 +
===mkdir===
 +
>mkdir new_folder
 +
 +
Стварэнне новага каталога (тэчкі) з найзвай new_folder
 +
 +
>mkdir new_folder1 new_folder2 new_folder3
 +
 +
Стварэнне новых каталогаў new_folder1, new_folder2, new_folder3.
 +
 +
===cp===
 +
>cp item1 item2
 +
 +
Капіраванне аднаго файла, ці каталога item1 у файл, ці каталог item2.
 +
 +
>cp file1 folder2 file3 folder1
 +
 +
Капіраванне элементаў file1 folder2 file3 (якія могуць быць і файламі і каталогамі) у каталог folder1.
 +
 +
===mv===
 +
>mv item1 item2
 +
 +
Пераносіць, ці пераназывае файл, ці каталог item1 у файл, ці каталог item2.
 +
 +
>mv file1 folder2 file3 folder1
 +
 +
Пераносіць элементы file1 folder2 file3 (якія могуць быць і файламі і каталогамі) у каталог folder1.
 +
 +
===rm===
 +
>rm item1 [item2 ...]
 +
 +
Выдаляе адзін, ці некальки файлаў, ці каталогаў.
  
 
==Заданне==
 
==Заданне==
 +
 +
Для выканання заданняў вам спатрэбіцца шукаць дадатковую інфармацыю пра каманды shell у інтэрнэце!
 +
 +
===Удаленае падключэнне да сэврвера на Windows===
 +
# Зайсці у тэчку "Загрузки", запусціць прыладу putty.exe
 +
# У поле Host Name (or IP Address) запісаць 10.194.1.57
 +
# У акне кансолі ўвесці лагін: user і пароль: user.
 +
 +
Цяпер вы працуеце на ўдаленам Linux сэрверы.
 +
 +
===Заданне 1===
 +
0. Стварыць тэчку '''laba_1''' у тэчцы з вашым прозвiшчам.
 +
 +
1. У тэчцы '''laba_1'''стварыць тэчку task_1. У её стварыць файл '''task_1.txt''', '''task_2.txt''', '''task_3.txt''', дадаць у кожны файл "hello world".
 +
 +
===Заданне 2===
 +
Для файла '''task_1.txt''' праглядзець палі доўгага фармату вываду каманды ls.
 +
 +
У тэчцы '''laba_1''' стварыць новую тэчку '''task_2'''. Скапіраваць файл '''task_2.txt''' з тэчцы '''task_1''' у тэчку '''task_2'''.
 +
 +
У файл '''task_2.txt''' замест інфармацыі, якая знаходзіцца ў гэтым файле запісаць новую інфармацыю пра файл '''task_1.txt''':
 +
* Якія правы доступа вы маеце да файла.
 +
* Колькі жорсткіх спасылак на файл.
 +
* Iмя карыстальніка, які валодае файлам.
 +
* Iмя групы карыстальнікаў, якая валодае файлам.
 +
* Памер файла ў байтах.
 +
* Дата і час апошняй змены файла.
 +
 +
===Заданне 3===
 +
У тэчцы '''laba_1''' стварыць новую тэчку '''task_3'''. Перанесці файл '''task_3.txt''' з тэчцы '''task_1''' у тэчку '''task_3'''.
 +
 +
Для файла '''task_3.txt''' змяніць правы доступу так, каб у бягучага карыстальніка было максімальная колькасць правоў.
  
 
==Літаратура==
 
==Літаратура==
 +
# Беларуская Вікіпедыя. Артыкул Linux https://be.wikipedia.org/wiki/Linux
 +
# Уильям Шоттс, "Командная строка Linux", 2017, с.26.

Текущая версия на 17:39, 3 апреля 2019

Мэта:

  1. Даследваць базавую структуру файлавай сістэмы дыстрыбутыва Debian.
  2. Вывучыць базавыя каманды Shell.
  3. Вывучыць рамеркаванні правоў для карыстальнікаў.

Тэорыя

Linux (таксама вядомая як GNU/Linux), Unix-падобная камп'ютарная аперацыйная сістэма. Самы вядомы прыклад паспяховага праграмнага праекта з адкрытым зыходным кодам і свабоднай праграмы; у адрозненне ад закрытых аперацыйных сістэм, такіх як Windows ці Mac OS X, усе зыходныя коды гэтай аперацыйнай сістэмы поўнасцю адкрытыя для выкарыстання, унясення змен і распаўсюджвання на умовах ліцэнзіі GNU GPL.

Ядро Linux выкарыстоўваецца ў якасці аднаго са складнікаў дыстрыбутываў Linux. Дыстрыбутывы Linux ствараюцца камп'ютарнымі аматарамі, закрытымі суполкамі, камерцыйнымі і грамадскімі арганізацыямі па ўсім свеце. Дыстрыбутывы ствараюць з рознымі мэтамі: падтрымка адмысловай камп'ютарнай архітэктуры, лакалізацыя праграм, падтрымка праграм рэальнага часу выканання, для ўбудаваных сістэм і інш. Шмат дыстрыбутываў не ўтрымліваюць несвабодных кампанентаў, якія могуць замінаць свабоднаму распаўсюджванню і выкарыстанню праграм.

Тыповы дыстрыбутыў агульнага прызначэння ўключае:

  • ядро Linux;
  • бібліятэкі і службовыя праграмы Праекту GNU;
  • абалонкі каманднага радка;
  • сістэму вокнаў X;
  • адзін ці некалькі кіраўнікоў вокнаў (KDE, GNOME, Xfce і інш.);
  • тысячы іншых праграмных прадуктаў: офісныя праграмы, кампілятары, тэкставыя рэдактары, навуковыя праграмы і інш. (1)

Камандная абалонка (shell) - гэта праграма, якая прымае каманды, уведзеныя з калавіятуры і перадае аперацыйнай сістэме на выкананне.

Амаль усе дыструбутывы Linux пастаўляюцца з каманднай абалонкай з праекта GNU, якая называецца bash. (Iмя bash - гэта абрэвіятуры ад назывы Bourne Again Shell, што адлюстроўвае той факт, што bash з'яўляецца палепшанай зменай shell, першаснай каманднай абалонкі Unix, напісанай Сцівам Борнам (Steve Bourne)) (2)

Некаторыя простыя каманды

>hostname

-імя кампьютара 

>whoami

-імя свайго карыстальніка 

>date

-дата 

>cal

-каляндар 

>pwd

-каталог, у якім вы знаходзіцесь 

>ls

-вывесці (паказаць) усе файлы у тэчцы 

>cd linux_lab

-перайсці (перамясціцца) у тэчку linux_lab (якая знаходзіцца у тым жа каталоге, у якім і вы) 

>cd ..

- перайсці на каталог, узроунем вышэй 

>less task_1.txt

-адкрыць файл на прагляд.(q-выйсці з праграмы less)

Аперацыі з файламі і каталогамі

  • touch - стварае файлы.
  • mkdir - стварае каталогі (тэчкі).
  • cp - капіруе файлы і каталогі.
  • mv - пераносіць, пераназывае файлы і каталогі.
  • rm - выдаляе файлы і каталогі.

touch

>touch new_file.txt

Стварэнне новага файла з найзвай new_file.txt

mkdir

>mkdir new_folder

Стварэнне новага каталога (тэчкі) з найзвай new_folder 

>mkdir new_folder1 new_folder2 new_folder3

Стварэнне новых каталогаў new_folder1, new_folder2, new_folder3.

cp

>cp item1 item2

Капіраванне аднаго файла, ці каталога item1 у файл, ці каталог item2. 

>cp file1 folder2 file3 folder1

Капіраванне элементаў file1 folder2 file3 (якія могуць быць і файламі і каталогамі) у каталог folder1.

mv

>mv item1 item2

Пераносіць, ці пераназывае файл, ці каталог item1 у файл, ці каталог item2. 

>mv file1 folder2 file3 folder1

Пераносіць элементы file1 folder2 file3 (якія могуць быць і файламі і каталогамі) у каталог folder1.

rm

>rm item1 [item2 ...]

Выдаляе адзін, ці некальки файлаў, ці каталогаў.

Заданне

Для выканання заданняў вам спатрэбіцца шукаць дадатковую інфармацыю пра каманды shell у інтэрнэце!

Удаленае падключэнне да сэврвера на Windows

  1. Зайсці у тэчку "Загрузки", запусціць прыладу putty.exe
  2. У поле Host Name (or IP Address) запісаць 10.194.1.57
  3. У акне кансолі ўвесці лагін: user і пароль: user.

Цяпер вы працуеце на ўдаленам Linux сэрверы.

Заданне 1

0. Стварыць тэчку laba_1 у тэчцы з вашым прозвiшчам.

1. У тэчцы laba_1стварыць тэчку task_1. У её стварыць файл task_1.txt, task_2.txt, task_3.txt, дадаць у кожны файл "hello world".

Заданне 2

Для файла task_1.txt праглядзець палі доўгага фармату вываду каманды ls.

У тэчцы laba_1 стварыць новую тэчку task_2. Скапіраваць файл task_2.txt з тэчцы task_1 у тэчку task_2.

У файл task_2.txt замест інфармацыі, якая знаходзіцца ў гэтым файле запісаць новую інфармацыю пра файл task_1.txt:

  • Якія правы доступа вы маеце да файла.
  • Колькі жорсткіх спасылак на файл.
  • Iмя карыстальніка, які валодае файлам.
  • Iмя групы карыстальнікаў, якая валодае файлам.
  • Памер файла ў байтах.
  • Дата і час апошняй змены файла.

Заданне 3

У тэчцы laba_1 стварыць новую тэчку task_3. Перанесці файл task_3.txt з тэчцы task_1 у тэчку task_3.

Для файла task_3.txt змяніць правы доступу так, каб у бягучага карыстальніка было максімальная колькасць правоў.

Літаратура

  1. Беларуская Вікіпедыя. Артыкул Linux https://be.wikipedia.org/wiki/Linux
  2. Уильям Шоттс, "Командная строка Linux", 2017, с.26.
Источник — «https://wiki.falanster.info/w/index.php?title=Файлавая_сістэма_Лінукс&oldid=17460»