Файлавая сістэма Лінукс

Мэта:

1. Даследваць базавую структуру файлавай сістэмы дыстрыбутыва Debian.
2. Вывучыць базавыя каманды Shell.
3. Вывучыць рамеркаванні правоў для карыстальнікаў.

Тэорыя

Linux (таксама вядомая як GNU/Linux), Unix-падобная камп'ютарная аперацыйная сістэма. Самы вядомы прыклад паспяховага праграмнага праекта з адкрытым зыходным кодам і свабоднай праграмы; у адрозненне ад закрытых аперацыйных сістэм, такіх як Windows ці Mac OS X, усе зыходныя коды гэтай аперацыйнай сістэмы поўнасцю адкрытыя для выкарыстання, унясення змен і распаўсюджвання на умовах ліцэнзіі GNU GPL.

Ядро Linux выкарыстоўваецца ў якасці аднаго са складнікаў дыстрыбутываў Linux. Дыстрыбутывы Linux ствараюцца камп'ютарнымі аматарамі, закрытымі суполкамі, камерцыйнымі і грамадскімі арганізацыямі па ўсім свеце. Дыстрыбутывы ствараюць з рознымі мэтамі: падтрымка адмысловай камп'ютарнай архітэктуры, лакалізацыя праграм, падтрымка праграм рэальнага часу выканання, для ўбудаваных сістэм і інш. Шмат дыстрыбутываў не ўтрымліваюць несвабодных кампанентаў, якія могуць замінаць свабоднаму распаўсюджванню і выкарыстанню праграм.

Тыповы дыстрыбутыў агульнага прызначэння ўключае:

• ядро Linux;
• бібліятэкі і службовыя праграмы Праекту GNU;
• абалонкі каманднага радка;
• сістэму вокнаў X;
• адзін ці некалькі кіраўнікоў вокнаў (KDE, GNOME, Xfce і інш.);
• тысячы іншых праграмных прадуктаў: офісныя праграмы, кампілятары, тэкставыя рэдактары, навуковыя праграмы і інш. (1)

Камандная абалонка (shell) - гэта праграма, якая прымае каманды, уведзеныя з калавіятуры і перадае аперацыйнай сістэме на выкананне.

Амаль усе дыструбутывы Linux пастаўляюцца з каманднай абалонкай з праекта GNU, якая называецца bash. (Iмя bash - гэта абрэвіятуры ад назывы Bourne Again Shell, што адлюстроўвае той факт, што bash з'яўляецца палепшанай зменай shell, першаснай каманднай абалонкі Unix, напісанай Сцівам Борнам (Steve Bourne)) (2)

Некаторыя простыя каманды

>hostname

-імя кампьютара

>whoami

-імя свайго карыстальніка

>date

-дата

>cal

-каляндар

>pwd

-каталог, у якім вы знаходзіцесь

>ls

-вывесці (паказаць) усе файлы у тэчцы

>cd linux_lab

-перайсці (перамясціцца) у тэчку linux_lab (якая знаходзіцца у тым жа каталоге, у якім і вы)

>cd ..

- перайсці на каталог, узроунем вышэй

>less task_1.txt

-адкрыць файл на прагляд.(q-выйсці з праграмы less)

Аперацыі з файламі і каталогамі

• touch - стварае файлы.
• mkdir - стварае каталогі (тэчкі).
• cp - капіруе файлы і каталогі.
• mv - пераносіць, пераназывае файлы і каталогі.
• rm - выдаляе файлы і каталогі.

touch

>touch new_file.txt

Стварэнне новага файла з найзвай new_file.txt

mkdir

>mkdir new_folder

Стварэнне новага каталога (тэчкі) з найзвай new_folder

>mkdir new_folder1 new_folder2 new_folder3

Стварэнне новых каталогаў new_folder1, new_folder2, new_folder3.

cp

>cp item1 item2

Капіраванне аднаго файла, ці каталога item1 у файл, ці каталог item2.

>cp file1 folder2 file3 folder1

Капіраванне элементаў file1 folder2 file3 (якія могуць быць і файламі і каталогамі) у каталог folder1.

mv

>mv item1 item2

Пераносіць, ці пераназывае файл, ці каталог item1 у файл, ці каталог item2.

>mv file1 folder2 file3 folder1

Пераносіць элементы file1 folder2 file3 (якія могуць быць і файламі і каталогамі) у каталог folder1.

rm

>rm item1 [item2 ...]

Выдаляе адзін, ці некальки файлаў, ці каталогаў.

Заданне

Для выканання заданняў вам спатрэбіцца шукаць дадатковую інфармацыю пра каманды shell у інтэрнэце!

Удаленае падключэнне да сэврвера на Windows

1. Зайсці у тэчку "Загрузки", запусціць прыладу putty.exe
2. У поле Host Name (or IP Address) запісаць 10.194.1.57
3. У акне кансолі ўвесці лагін: user і пароль: user.

Цяпер вы працуеце на ўдаленам Linux сэрверы.

Заданне 1

0. Стварыць тэчку laba_1 у тэчцы з вашым прозвiшчам.

1. У тэчцы laba_1стварыць тэчку task_1. У её стварыць файл task_1.txt, task_2.txt, task_3.txt, дадаць у кожны файл "hello world".

Заданне 2

Для файла task_1.txt праглядзець палі доўгага фармату вываду каманды ls.

У тэчцы laba_1 стварыць новую тэчку task_2. Скапіраваць файл task_2.txt з тэчцы task_1 у тэчку task_2.

У файл task_2.txt замест інфармацыі, якая знаходзіцца ў гэтым файле запісаць новую інфармацыю пра файл task_1.txt:

• Якія правы доступа вы маеце да файла.
• Колькі жорсткіх спасылак на файл.
• Iмя карыстальніка, які валодае файлам.
• Iмя групы карыстальнікаў, якая валодае файлам.
• Памер файла ў байтах.
• Дата і час апошняй змены файла.

Заданне 3

У тэчцы laba_1 стварыць новую тэчку task_3. Перанесці файл task_3.txt з тэчцы task_1 у тэчку task_3.

Для файла task_3.txt змяніць правы доступу так, каб у бягучага карыстальніка было максімальная колькасць правоў.

Літаратура

1. Беларуская Вікіпедыя. Артыкул Linux https://be.wikipedia.org/wiki/Linux
2. Уильям Шоттс, "Командная строка Linux", 2017, с.26.